Opšta (totalna) anestezija

Autor, dr Zvonko Ostojić specijalista oralne hirurgije

Pojam anestezija potiče od grčkih reči “an estos” što znači bez osećaja.

Opšta anestezija je kontrolisano reverzibilno (povratno) stanje izazvano različitim medikamentima u kome je pacijent:

• bez svesti,
• u analgeziji (ne oseća bol)
• skeletni mišići su mu relaksirani (opusteni)
• bez refleksa,
• uz očuvano disanje i cirkulaciju.

Istorijat

Ljudi su vekovima unazad pokušavali na razne načine da bolesnicima kod hirurških zahvata umanje bolove. U tu svrhu korišćeni su najrazličitiji postupci.

Za izazivanje gubitka svesti korišćen je pritisak na vratne arterije, onesvešćivanje bolesnika udarcem u glavu, ili gušenje. Stavljanjem snega na operativnu regiju postizano je smanjenje osećaja bola. Kinezi su primenjivali akupunkturu.

U starim medicinskim tekstovima grckih i rimskih pisaca Hipokrata, i Teofrasta pominju se stedstva za “anesteziju” kao sto je mandragora biljka koja ima dosta otrovan koren ,alkohol, opijum, marihuana.

Kao zacetnik koji je u istoriju upisan kao lekar koji je uspesno izvrsio prvu opstu anesteziju 16. 10. 1846. je americki zubar Vilijam Morton. On je pred svedocima uspesno demonstrirao primenu etra pomocu etar inhalatora, kod jedne hirurske intervencije.

Ovo veliko i senzacionalno otkriće za to vreme, iako nije bilo interneta, munjevito se proširilo svetom. Kada je čuo za ovu vest, britanac Oliver Vendel Holms je vec 21.11.1846. predložio doktoru Vilijamu Mortonu da se ovakva intervencija nazove anestezija, a da se supstance koje mogu izazvati ovakvo stanje organizma nazovu anestetici. Iako ovaj naziv nije bio nov on je u naučnoj zajednici prihvaćen, a Oliver Holms je upisan kao tvorac ovog naziva.

Profesor Zoran Stajčić i dr Zvonko Ostojić su pre više od trideset godina u privatnoj specijalističkoj ordinaciji, Specijalistički centar Slavija, počeli da izvode hirurške intervencije u opštoj anesteziji ovim Dregerovim aparatom koji danas stoji u našoj ordinaciji van upotrebe kao muzejski primerak.

Dregerov aparat za opštu anesteziju

Ko sprovodi opštu (totalnu) anesteziju?

Opštu anesteziju sprovode anesteziolog i anestetičar. Anesteziolog je osoba koja je završila medicinski fakultet i položila specijalistički ispit iz anesteziologije, reanimatologije i intenzivne terapije. Anesteziolog je najodgovorniji za tok same operacije, bez njegove procene zdravstvenog stanja pacijenta i saglasnosti, hirurška intervencija ne može ni da počne. Anesteziolog mora da ima veliko znanje iz fiziologije, farmakologije i raznih bolesti o kojima mora voditi računa ako mogu ugroziti život bolesnika tokom opšte anestezije.

Anestetičar je osoba koja je završila srednju školu medicinskog smera i prošla obuku iz teorijskog i praktičnog znanja iz oblasti anesteziologije. Mora da bude dobro upoznata sa aparatima i medikamentima koji se koriste u opštoj anesteziji. On pomaže anesteziologu kako pri uvođenju bolesnika u opštu anesteziju, tako za svo vreme trajanja anestezije.

Potrebni pregledi pre anestezije

Pre odluke da li je pacijent sposoban za intervenciju u opštoj anesteziji rade se:

• laboratoriski pregledi,
• EKG (elektro kardiogram),
• rentgenski snimak pluća,
• procena psihičkog stanja,
• izbor anestetika.

Premedikacija je preoperativna priprema pacijenta čija je svrha:

• da se pacijentu smanji strah i napetost
• da mu se smanji lučenje pljuvačke i sekreta u disajnim putevima
• da mu se smanji refleksna nadražljivost
• da se smanji mučnina
• da se obezbede lekovi za alergiju

Vrste opšte anestezije

Opšta anestezija se deli na intravensku i inhalacionu. Ovim člankom nećemo se baviti nazivima i dejstvom pojedinih medikamenata jer je to usko stručna anestezioloska stvar. Ovaj blog treba da pruži osnovne informacije zainteresovanima o opštoj anesteziji.

Pošto do danas nije pronađen nijedan medikament koji ispunjava sve potrebne uslove sveobuhvatnog anestetičkog sredstva da moze izazvati neosetljivost na bol:

• prolazni gubitak svesti,
• opustanje skeletnih misica
• izostanak refleksa a da istovrememo ne izazove nezeljena dejstva kod pacijenta, zbog toga je danas najcesci oblik opste anestezije takozvana balansirana anestezija. Kod balansirane opste anestezije anesteziolog primenjuje razne vrste medikamenata koristeci najbolje osobine svakog leka kako bi maksimalno izbegao nezeljena dejstva na pacijenta.

Kako izgleda tok same opšte anestezije?

Uvođenje u opštu anesteziju

Kada je pacijent postavljen na operacioni sto proverava se prohodnost kanile koja je postavljena u venu pacijenta, zatim se postavljaju elektrode za EKG (za praćenje rada srca) postavlja se pulsni oksimetar. Istovremeno se preko maske ubacuje kiseonik kako bi se dobila maksimalna oksigenacija krvi, tj. maksimalna saturacija kiseonikom.

Zatim se intravenski ubrizgava anestetik čime se postiže narkoza, prvi stadijum anestezije, kad pacijent izgubi refleks trepavice, vrši se intubacija (ubacuje se cevčica u dušnik preko koje će biti omogućeno disanje). Ovde se ulazi u treći stadijum opšte anestezije koji se zove hirurška anestezija i ona može biti:

• površinska,
• srednje duboka,
• duboka,
• veoma duboka.

Praćenje životnih funkcija pacijenta

Pošto je pacijent priključen na aparat za opštu anesteziju sve vreme hirurške intervencije anesteziolog preko monitora prati rad vitalnih organa pacijenta. Srčani rad, pravilan rad pluća, rad moždanog nervnog sistema.

Posle opšte anestezije pacijenti mogu imati i neka neželjena stanja kao što je:

• prelom prednjeg zuba prilikom intubacije (što se može desiti zbog nedovoljne pažnje anesteziologa)-produžena pospanost
• osećaj mučnine
• slabost,
• nadražaj na povraćanje
• prolaznu promuklost zbog uvođenja katetera u disajni put
• bol u mišićima
• ukoliko je kod dužih intervencija stavljan kateter za odliv mokraće, može imati peckanje kod mokrenja

Najteža komplikacija opšte anestezije je anafilaktički šok u kome može doći do pada krvnog pritiska, otekline jezika i grkljana, sto dovodi do otežanog disanja i na kraju kao najteža moguća komplikacija koja može nastupiti je paraliza disanja koja uzrokuje smrt. Srećom, ova komplikacija se događa vrlo vrlo retko.

Indikacije za primenu opšte (totalne) anestezije u oralnoj hirurgiji

1. patološki strah od stomatoloških intervencija,
2. kod potrebe presađivanja kosti sa bedra ili poglavine za ugradnju implantata,
3. kod hirurškog ispravljanja deformiteta zuba i vilica,
4. kod osoba sa posebnim potrebama,
5. relativna indikacija kod osoba koje imaju veliki nadražaj na povraćanje kod stomatoloških intervencija.

Zašto nam pacijenti veruju?

Sa više od 30 godina iskustva u oblasti implantologije, naš tim nudi pacijentima stručnost i poverenje.

Naše internacionalno iskustvo, stečeno tokom rada u zemljama poput Nemačke, Austrije i Engleske, dopunjuje naše bogato domaće iskustvo sa preko 5500 ugrađenih implantata.

Tim predvodi priznati svetski implantolog, profesor Zoran Stajčić uz ekipu koju čine iskusni implantolozi specijalizovani za oralnu hirurgiju i maksilofacijalnu hirurgiju.

Profesor Stajčić, autor eminentne knjige o komplikacijama u implantologiji štampane i na engleskom jeziku, ali i koja je prevedena i na kineski i objavljena u Kini, vodi tim iskusnih implantologa, uključujući dr Zvonka Ostojića i dr Marka Rodića, specijaliste oralne hirurgije.

Specijalizovani smo za rešavanje svih vrsta komplikacija vezanih za implante i nedostatke kosti vilica.

Pored toga, u mogućnosti smo da izvodimo složene intervencije iz oralne i maksilofacijalne hirurgije pod opštom anestezijom, koristeći samo implante najvišeg kvaliteta renomiranih proizvođača kao što su Nobel Biocare (Alpha Bio) i Straumann.

Takođe, ponosni smo što kao jedini privatni centar primenjujemo ortodontsko-hirurške metode za korekciju ozbiljnih malformacija kostiju vilica i zuba.